1. Con người đang bị đầu độc bởi tiền tài, danh vọng, ái tình

Cốt căn của hận thù là sân. Đây là phiền não mẹ sẽ lôi kéo những phiền não con là phẫn và hận. Tất cả những dòng sông này làm đau khổ con người, chìm nổi trong uất ức, oán thù, không ngày nào cởi thoát được. Cho dù chỉ một ý niệm sân rất nhỏ manh nha trong lòng nhưng nó như đám than lớn chực chờ chỉ một cơn gió đến là thổi bùng lên, thiêu rụi tất cả.

Cũng vậy, khi những khó chịu, bực tức giữa ta và người cho dù nhỏ nhưng tích tụ lâu ngày đến khi gặp chút nghịch duyên là bùng phát, khiến bản thân mất kiểm soát về lời nói cho đến hành vi. Mọi điều tốt đẹp trước đó bỗng chốc tiêu tan. Cũng giống như bà Thanh Đề từ lòng nhất tâm thành kính cúng dường gạo nhưng chỉ vì sự tức giận với các chú tiểu mà gây nên ác nghiệp, đọa địa ngục khổ đau. Tất cả cũng từ niệm sân nổi lên mà thiêu rụi mọi công đức trước đó. Cội rễ khiến con người sanh tâm tức giận đa phần từ 3 yếu tố quan trọng nhất là tiền tài, danh vọng và ái tình.

– Tiền tài:

Tiền tuy là vật vô tri vô giác nhưng nó có một sức mạnh vô hình điều khiển con người cả về lương tri và hành động. Vì tiền, biết bao gia đình tan vỡ, anh em bất hòa, tranh chấp gia tài dẫn đến oán thù, từ mặt nhau. Nhiều cặp vợ chồng khi sống chung thì hạnh phúc nhưng vì một biến cố nào đó họ đưa nhau ra tòa li dị. Đến khi hết nghĩa vợ chồng thì phân chia nhau từng cái chén, cái giường cho đến tài sản trong hôn nhân. Đến khi vì vợ hoặc chồng chiếm đoạt tiền của người kia, dẫn đến tình vợ chồng không còn mà chỉ còn nổi oán hận ngập tràn. Vì tiền bạc, tình làng nghĩa xóm, tình bạn bè cũng xa lìa. Thậm chí, vì tiền mà người ta tước đoạt mạng sống của người khác. Cứ bởi vậy mà oán thù chất chồng ngày thêm lớn.

– Danh vọng:

Con người trong xã hội hiện đại luôn chạy theo chức quyền, càng ngày càng cố leo thật cao để lên “chiếc ghế” danh vọng. Cuộc chiến tranh giành ấy không có tiếng súng nhưng khốc liệt vô cùng. Kẻ thắng thì kiêu căng ngạo mạn, người yếu thế hơn thì buồn rầu, tức giận, thậm chí oán hận những người có địa vị cao hơn mình. Họ tìm mọi cách để bới móc, chỉ trích những khuyết điểm của người kia và cho dù bề ngoài thì tỏ ra rất lịch sự nhưng bên trong thì tìm mọi cách để hạ bệ họ, hòng leo lên vị trí mà mình mong muốn.

– Ái tình:

Ngày xưa Lý Mạc Sầu (nhân vật trong truyện Thần Điệu Đại Hiếp của tác giả Kim Dung) từng thốt lên câu nói chất chứa đầy u uất “Hỏi thế gian tình là chi”. Bởi tình yêu có thể cho người ta những phút giây hạnh phúc tột cùng nhưng cũng đẩy ta vào chốn khổ đau không lối thoát. Có người vì yêu không được một ai đó mà đâm ra hận thù, tìm mọi cách để hủy hoại danh dự, dung nhan hoặc ghê sợ hơn là mạng sống của người mà họ yêu chỉ với suy nghĩ rằng để không ai có thể yêu người đó nữa. Lại có những đôi trai gái, vợ chồng yêu thương nhau nhưng một trong hai người phản bội, khiến người kia chơi vơi, hụt hẫng, trái tim đầy thương tổn và giận dữ.

Tất cả chúng ta, nếu có oán thù với người này người khác thì không chỉ làm ta đau khổ trong một đời mà đến kiếp sau lại ôm hận thù đó gặp nhau mà tiếp tục trả. Vì vậy, nếu không hóa giải thì chẳng những một đời mà nhiều đời, ghét bỏ đố kỵ sân si tái sanh vào con đường xấu, ôm oan trái để trả nợ nhau. Giết người vô cớ hằng ngày là vì vậy. Vì thế với những cảm giác giận dữ về tiền tài, danh vọng, ái tình, mỗi người chúng ta cần phải làm gì nhằm hóa giải, đối trị, để tâm hồn trở nên bình an, phẳng lặng, cho những hạt giống yêu thương nảy nở đong đầy hơn.

2. Những phương pháp hóa giải

– Tha thứ để mọi nỗi tức giận tiêu tan:

Nhận thức rõ hận thù sẽ làm con người tràn ngập khổ đau, dẫn dắt chúng ta ngày càng xa rời cuộc sống an lạc. Vì vậy, hóa giải hận thù là đi ngược chiều sinh tử, trở về nguồn cội bình an. Vậy muốn chuyển đổi nỗi tức giận, oán ghét giữa bản thân với người khác, tự mỗi người phải hóa giải mọi vướng mắc xấu ác, thù hận trong suy nghĩ, lời nói, việc làm, sinh hoạt hàng ngày để mình và người thoát khỏi sự khổ, luôn sống trong cảm giác an lạc; đó là mục tiêu mà Đức Phật đã thành tựu trọn vẹn. Trước khi để người khác không còn oán giận thì tự tâm chúng ta phải tập tha thứ cho những người làm điều có lỗi và tổn thương đến ta.

Cũng giống như Đức Phật từng tha thứ cho Bạt Đà Bà La Bồ tát trong nhiều kiếp quá khứ, đã từng mắng chửi, nói xấu, ném đá hại Phật, để rồi sau này Bạt Đà Bà La Bồ tát đứng đầu 500 vị Bồ tát hội Pháp Hoa hộ trì cùng Như Lai.

Như vậy, sau khi tha thứ cho những lỗi lầm của người khác, để họ yêu quý và hết lòng vì chúng ta. Thì lúc đó, ta mới hóa giải nỗi hận thù phát xuất từ mối nhân duyên ta nợ người khác, có lỗi với người đang oán trách ta. Với những ai đã hiểu và yêu thương chúng ta, họ sẽ là người giúp hóa giải hiềm khích, ân oán với người mà ta mắc nợ từ nhiều đời nhiều kiếp.

Tuy nhiên, căn bản của việc chuyển đổi hận thành yêu phải tự do bản thân hóa giải. Mỗi người nên hiểu rằng, tập họp người tốt bênh vực mình, giúp mình hóa giải oán thù với người khác không phải là kêu gọi và dụ dỗ mà thật ra từ tâm ta phát khởi cả. Đức Phật dạy rằng tham, sân, si, mạn, nghi, ác kiến… chính là ma quỷ trong lòng ta.  Ta đánh đuổi chúng bằng cách tu cho thành tựu các thiện pháp là tín, tàm, úy, vô tham, vô sân, vô si, v.v… Khi để những điều tốt đẹp này nảy nở trong lòng thì những người tốt trong xã hội sẽ tự tìm đến ta mà hợp tác, giúp đỡ.

– Tự sám hối, nhận lỗi khi làm sai:

Tự thân nhận lỗi, hổ thẹn với lòng khi làm điều gì sai là một cách để hóa giải xung đột, hận thù giữa người với người. Bởi lẽ, khi làm sai mà ta càng cố chấp, cho rằng mình có địa vị cao hơn, giàu có hơn, lớn tuổi hơn… mà không chịu thừa nhận cái sai, o ép người dưới mình. Như vậy, họ sanh tâm tức giận mà từ đó, oán thù mới phát khởi. Nếu tự biết mình sai mà thừa nhận, sám hối thì người kia đâu có tức giận làm gì. Đó mới là cách hữu hiệu để hóa giải những ác nghiệp nhiều đời và không tạo thêm nghiệp xấu mới.

– Buông xả:

Sự tức giận trong tâm ta, đôi khi bản thân tự bào chữa rằng làm vậy vì lẽ công bằng, để mọi người phải nhìn nhận mình sai chỗ nào mà sửa đổi hoặc cho rằng không còn lựa chọn nào khác. Thế nhưng, vận mệnh cuộc đời con người lại không phải do chính bản thân mỗi người quyết định. Cái chết ập đến, khổ đau chầu chực, bất hạnh có thể diễn ra với ta bất cứ lúc nào. Nếu khi nhắm mắt mà tâm không buông xả, mang theo món nợ ân oán của kiếp này để rồi kiếp sau gặp lại, oán oán lại chất chồng. Nếu mạnh dạn xé đi giấy nợ, thì tâm ta sẽ được thoải mái, an lạc. Còn giữ tâm sân hận trong lòng, chẳng khác nào như tự thiêu đốt chính mình và người thân. Trong ngọn lửa của oán thù, kẻ thù chưa chắc đã bị đốt, trái lại, người ôm hận đang tự giết chính mình.

– Dùng chất liệu tình thương để hóa giải hận thù:

“Hận thù diệt hận thù

Đời này không có được

Từ bi diệt hận thù

Là định luật nghìn thu”.

Quả vậy, chỉ có tình thương, lòng từ bi mới có thể chấm dứt hận thù một cách vĩnh viễn. Đây là quy luật của muôn đời, nó không chỉ có giá trị trong hiện tại mà mãi mãi về sau. Để tháo gỡ lòng hận thù, và không gieo rắc khổ đau cho người khác, tốt nhất ta chuyển suy nghĩ tiêu cực sang tinh thần khoan dung, rộng mở. Có như thế ta mới bước vào và mở rộng bầu không gian an lạc vô cùng tận.

Cũng giống như Đề Bà Đạt Đa vì tức giận, ghen ghét với Đức Phật ngay từ khi Ngài còn là Thái tử. Bởi trong cuộc thi nào, nhất là cuộc thi giành cưới công chúa Da Du Đà La thì Đề Ba Đạt Đa vẫn thua. Ông đem lòng oán hận Đức Phật từ khi đó. Thế nhưng, trái ngược với ngọn lửa sân si bùng cháy trong ông, Đức Phật lại tắm mát tâm hồn ấy bằng một tình thương vô điều kiện.

Theo botatquanam.com